Kei ngā kaipānui o tā tātou karere, tēnā koutou,

I unuhia tēnei atikara i te nūpepa o te Waka Māori i te marama o Paengawhāwhā, 1874. Kua mau i te atikara tawhito nei, te waiaro me te tirohanga o te nuinga o te Māori i aua wā ki tōna anō reo. Kāore he oranga, kāore hoki he hua o te ū tonu ki te reo Māori. Ahakoa te pōuri o tēnei atikara me ngā kōrero o roto, he āheinga pai tēnei kia titiro whakamuri tātou ki te roa o te ara kua takahia, e tae mai ai tātou ki tēnei wā tonu. He āheinga hoki kia kite ai tātou i te āhua o te reo tuhituhi i aua wā.

Ko tōna tikanga, i mua i te tānga o ngā momo kōrero pēnei ki te karere o He Muka, kua huri te etita ki te whakatika i ngā tuhinga e ōrite ai ki tā Ngā Tikanga Tuhi e kī ai, pērā i te āpiti i ngā tohutō me te aha atu, heoi mō tēnei tuhinga kua kore e pērā, e pai ai te kite atu i te motuhenga o te tuhinga nei me tana āhua taketake.

Waiho tēnei momo kōrero hei wahie mā te ahi, e kongange, e whitawhita tonu ai te hatete o te reo Māori mai i tēnei wā, ā haere ake nei!

NGA KURA MAORI.

I muri mai o te whakaturanga o te "Ture Kura Maori, 1867," e hari ana matou ki nga Maori kua tango nui nei i taua tikanga hei whakaakoranga mo a ratou tamariki ki te reo o te Pakeha, a he matauranga no nga Maori i pena ai. Ahakoa nui nga mea e whakaakona ana ki nga tamariki i te kura, ko te matauranga ki te reo Pakeha te mea hira noa ake, hei taonga nui ia ki a ratou a nga rangi a takoto ake nei. Ki te mea e hiahia ana kia piki haere tahi ratou ko te Pakeha, me mohio ratou ki te reo o te Pakeha. Ki te kore tenei e taea, penei kua tutakina ki a ratou te ara ki te whairawatanga me te turanga rangatira. Kaore he tikanga nui atu i te reo kotahi hei whakakotahi i nga iwi e rua. Ma reira ka taea e nga Maori te matauranga ki nga tikanga me nga ritenga o te Pakeha, me nga tikanga o nga tini mahi hokohoko, me etahi tini mea atu e kore ana ratou e mohio inaianei, a e kore ano hoki e ata taea te ako atu i te mea he reo Maori te reo ; ma te reo kotahi e whakatata nga iwi e rua e tata ai ka hira noa atu i to mua, ahua te matauranga o tetahi ki nga rerenga whakaaro o tetahi, a ma reira ka kore ai te ahua tupato kau noa a tetahi ki tetahi; ka rite tahi a raua tikanga me a raua mahi, ka huia kia kotahi to raua kaha, uaua, ki runga ki nga mahi e puta ai nga painga o to raua kainga kotahi. E tino mohio ana matou, kua kore nga raruraru me nga whawhai i matemate ai raua tahi i mua ai, mehemea i mohio raua ki te korerorero tetahi ki tetahi ki te reo kotahi. Ko te reo o te Pakeha te reo e korero ai nga Maori a mua ai, nga tane me nga wahine; he Pakeha whanau tahi ki konei he hoa mo ratou, a ka Pakehatia ano hoki ko ratou, ko te ingoa anake e rere ke. Na, ki te mea e whakaaro nui ana nga Maori ki te oranga mo a ratou tamariki, me tuku i o ratou tamariki katoa ki te Kura, ia tangata i ana, ia tangata i ana; a kaua hoki e tukua kia mutumutu te haere a te tamariki, engari kia u tonu. Kia mohio mai hoki koutou, kaua e waiho ma nga kai-whakaako anake te mahi. Ma nga matua ano e awhina te kai-whakaako, ara me kaha ratou ki a ratou tamariki kia whakarongo ai ki nga akoranga me nga tohutohu a nga kai-whakaako; ka kore, he hawhe kau o te mahi e oti

WAKA MAORI, VOLUME 10, ISSUE 8, 21 APRIL 1874, PAGE 100

Kāti, ko tā He Muka he whakaputa kōrero ki te reo Māori. Ko ngā tirohanga, whakaaro rānei kei roto i te tuhinga nei he mea whaiaro nō te tangata nāna te kōrero i tuhi. Ka mutu, kāore i te whakaatu i ngā whakaaro o, i ngā kōrero a, rānei, Te Taura Whiri i te Reo Māori, āna kaimahi, tana pae whakahaere, tana poari rānei, tae atu rā ki ngā tari, ngā pakihi rānei e whai pānga ana ki Te Taura Whiri i te Reo Māori, ahakoa te hononga, hāunga i ngā mea kua āta whakahuatia ake ai.  Ehara ēnei tirohanga, whakaaro, kōrero rānei i te mea whakaiti, whakahē rānei, i te iwi, i te hapori, i te rōpū, i te tari, i te pakihi, i te tangata rānei.