E tino māharahara ana a Te Taura Whiri i te Reo Māori ki ngā pānui o te wā a te Kāwanatanga e pā ana ki te poronga pūtea mō Te Ahu o Te Reo, he kaupapa i whakatūturutia ki te tautoko i te whakarauora, me te whakaako hoki i te reo Māori.

Nā te whakataunga ki te whakapeau i ngā tahua ki te mātauranga pāngarau, i whakaarahia ake ai he pātai nui taioreore mō tō tātou ū ki te tautoko i te reo Māori me tōna tūāhanga, te kī a Ahorangi Rawinia Higgins, Toihau.

"I muri i te pūrena o te tautoko ā-motu i tērā wiki mō te reo i Te Wiki o te Reo Māori, ka uaua atu te pātuki mai o tēnei pānui.

"Mēnā ka whakaora anō tātou i te reo Māori e matea ana e tātou he tūāhanga hei whakatutuki. Puta noa i te ao e whakaatu ana ngā rangatohe reo taketake ko te whakarato i te reo, me te whakaako hoki i te reo ngā aho matua i te tui raumata ki te whakarauora reo. Koia tonu tēnei te take i Aotearoa.

"He tino pai e hiahia ana ngā tāngata ki te ako engari mēnā kāore he wāhi mō rātou ki te ako ā, kāore he tangata i whakangungua ki te whakaako i a rātou – kāore he āpōpō o te reo i tōna ake whenua. Kāore e taea e tātou te haere ki whenua kē atu ako ai i te reo".

Ko te karanga a Ahorangi Higgins kia whāia he huarahi tōkeke ki te whāngai tahua i te pūnaha mātauranga, kia uaratia te reo me te mātau pāngarau hei whakaarotau kotahi, kaua hei whakaarotau tūtuki.

"He mea nui te whakatenatena i tētahi tūāhua 'kia noho taurite' e āhei ai te mātauranga reo Māori me ngā kaupapa pēnei i te pāngarau e tupu matomato ai ki te whakapakeke i ngā tāngata Aotearoa e noho torowhārahi ana, e noho pūmau ana ki te ahurea."

Kia kaua e hoki whakamuri te whakawhanake ā-ngaio i te mātauranga reo Māori te kōrero a Ahorangi Higgins. Mā te haumi ki ā tātou kaiako, atu i te takoha atu ki te tupu o tō tātou tuakiri ā-motu, e manaaki ana hoki tātou i te whakawhanake torowhārahi o ō tātou hapori.

E rere ana te reo karanga o Te Taura Whiri kia ariari ngā whakawhitinga kōrero mō ngā hua o te arotake i te kaupapa o Te Ahu o Te Reo e whakaū ai ka mahia ngā haumi ki te reo Māori i runga i te mōhio, ā, ka whaihua hoki.