I runga i te huarahi ki Te Wiki o te Reo Māori (14–20 Mahuru 2025) e rere ana te pānui a Te Taura Whiri i te Reo Māori (the Māori Language Commission) ki te whakakōkiri i ngā mahi ka karawhiua puta noa i te motu kia whai wāhi mai te katoa o ngāi Aotearoa ki te huringa tau koura o Te Wiki.  

50 Wero Reo Māori 

“Tuatahi ake, e rere ana tā mātou pōhiri ki Aotearoa ki te hiki ake i te mātātaki ‘50 Wero Reo Māori’, he rārangi wero i whakaritea mā te hunga e ako ana i te reo tae noa ki te hunga matatau hoki. Ka whai wāhi mai te katoa ngā wero ngahau e 50. Kei te tangata te tikanga ka hia ngā wero hei whakaoti mā rātou hei āwhina i a rātou ki te whakapiki i te whakamahinga o te reo, mai i te tautoko noa i te reo, ki te kōrero i ia rā,” hei tā Ngahiwi Apanui-Barr, Tumu Whakahaere, Te Taura Whiri. 

“Ko te tūāpapa o te kaupapa nei ko tā tātou kaupapa whakatairanga-ā-ipurangi i uhia rā ki te tohu whakamānawa, ko te “Te Wā Tuku Reo Māori”, i whakakotahi mai ai te miriona tāngata i te wa kotahi tonu ki te kōrero, waiata, ki te pānui, ki te tuku reo rotarota rānei i te reo Māori”. 

Kei te rārangi ‘50 Wero Reo Māori’ ngā momo wero pēnei i te whakaako i ngā mōkai ki te whai i ngā tohutohu reo Māori, te tautoko i te Kapa Mamaku ki ngā kīwaha reo Māori, me te whakapuaki pepeha hoki. Whakatutukitia ngā wero i Te Wiki i tō kotahi, i tō kura, i tō wāhi mahi rānei. I te tutukitanga o ia wero, ka whai wāhi te tangata ki te puna whakataetae e toa pea i a rātou tētahi o ngā puhera toa e 50 mō Te Wiki me ngā rawa motuhake hoki hei whakanui i te 50 Tau o Te Wiki. Rēhita ki reomaori.co.nz/50-wero. 

Te Pūtahi Mahara  

“I a tātou ka hoki mahara ki te 50 tau o Te Wiki, ka tākiri hoki ngā whakaaro ki te 50 tau kei te heke mai. Kei te tuku tono mātou ki te iwi kia tuku tāpaetanga ki Te Pūtahi Mahara, he pūranga mahara matihiko hei pupuri i ngā maharatanga o te wā. Ka puritia ngā tūmanako me ngā wawata o ngāi Aotearoa o te tau 2025 mō te reo Māori, kia huakina hei te huringa tau 100 o Te Wiki hei te tau 2075.  

“Ka aha koe mehemea i taea e koe te whakarongo ki ngā wawata o rātou mā, ngā toa reo Māori o te 50 tau o mua? Koia tonu te whāinga o te kaupapa nei – he taonga e whakaritea nei e mātou mō ngā toa reo o te 50 tau kei te heke mai”, te kī a Ngahiwi. 

Ka wātea te katoa ki te tāpae karere, whakaahua, whitiata poto, hopureo rānei. Nau mai ngā taumata reo katoa, ahakoa whakapapa Māori mai, kore rānei. Ko te reo Māori te reo o Aotearoa whānui. 

Te tuku ngā tāpaetanga ki te Te Pūtahi Mahara mā te ipurangi, ka pupuri matataputia kia tuwhera anōtia te pūkete hei te tau 2075. Rēhita ki reomaori.co.nz/time-capsule 

Mō Ake Tonu te Reo - Ngā kauhaurangi o Te Wiki 

Kua kī rawa tō rātaka? Ka wātea tonu pea te kotahi haora o tō wā tina ki te mātaki i tā mātou terenga kauhaurangi. Whakapiri mai i ia rā mahi o Te Wiki ki tā mātou terenga whakahihiko hinengaro.   

Kikī ana te 50 tau kua hori i ngā hua o te porotū, te whanaketanga me te aroha ki te reo Māori. Hei ngā rangi e rima nei (15–19 Mahuru), kua whakaritea e mātou he terenga reo-rua ka noho hei pae kōrero mō ētahi manukura ki te matapaki i ētahi kaupapa nui, mai i ngā kākano o Te Wiki o te Reo Māori, ki te āpōpō o te reo i roto i te ao hinengaro rorohiko. Kei noho ka mahue i tēnei kaupapa whakahoki mahara, whiwhi akoranga, me te whai wāhi ki te kaupeka hou o te reo Māori. Rēhita mai kia āhei tō tuku pātai ki ngā mātanga i reomaori.co.nz. 

Hīkoi mō te Reo 

Tēnā piri mai ki a mātou i Te Ūpoko o Te Ika ki te Hīkoi mō te Reo, hei te Rāhina 15 o Mahuru 2025. He rā kia hīkoi ngātahi ai tātou ki te whakanui i tō tātou reo-ā-motu.   

“Ki te kore te tangata e wātea ki te haere mai ki Pōneke, tērā ētahi hapori e mahi nui ana ki te whakarite i a rātou ake hīkoi. Kua mana te hīkoi o Ōtautahi ka tū hei te 16 o Mahuru.    

“Ahakoa kei hea koe, e akiaki ana mātou i te katoa ki te whakanui i te rā, kia hui tahi ki ō koutou whānau, hoa, hoa mahi hoki ki te tū ngātahi mō te kaupapa e āki ana kia maimoatia te reo Māori, kia kōrerotia, kia kitea e tokatū ana tāna noho mai” tā Ngahiwi. 

Ka āta whakaputahia e Te Taura Whiri i te Reo Māori ngā kōrero me ngā rauemi whakatairanga i te huritau 50 i mua i te wiki whaimana hei te Mahuru - tirohia te paetukutuku reomaori.co.nz.