Te Whare o te Reo Mauriora

He pātuinga e tūhauora ake ai te reo Māori

I runga i Te Ture mō Te Reo Māori 2016, kua tū mai he hoa pātui tokorua, ko tā rāua, he ārahi i ngā kaupapa whakarauora i te reo Māori. Ko te tokorua nei, ko ngāi Māori me te Karauna. 

Ko ngā iwi Māori me ngāi Māori whānui ngā kaitiaki i te reo Māori. He kawenga tātaki anō tā te Karauna i roto i ngā mahi whakarauora – māna e whakatairanga ngā whāinga rautaki, māna anō e whakaawe te umaraha o Aotearoa. Heoi anō, me mātua mahi ngātahi te katoa ki te āta whakatāiri i te mōhio ki te reo Māori me te kōrerotanga o te reo.

Kua tīkina atu Te Whare o te Reo Mauriora hei whakaahua i te pātuinga nei. Ko ngā maihi e rua hei tohu i ngā hoa pātui e rua, tētahi ki tēnā taha o te whare, tētahi ki tēnā. Ko te kōruru e ngangahu mai ana i runga, koia te wawata o ngā hoa e rua: Kia mauriora te reo Māori.


Maihi Karauna

Kia māhorahora te reo

He mea waihanga, he mea whakarewa anō hoki te Maihi Karauna e te Minita Whanaketanga Māori. Ko Te Taura Whiri i te Reo Māori kei te ruruku, ko ngā pūtahi Karauna kei te whakatinana i ngā mahi. He aronga whārahi tāna; e mahi ana ki te tāmata i te oneone e matomato ai te tupu o te reo Māori, e mahi ana hoki kia tū mai ngā pūnaha kāwanatanga hei tautoko.  

Kua poua e te Maihi Karauna ētahi whāinga rongomaioro hei whakatutuki i mua i te tau 2040

  • Kia 85 ōrau (kia nui atu rānei) ngā tāngata o Aotearoa e kaingākau ana ki te reo Māori hei wāhanga matua o te tuakiritanga ā-motu. 
  • Kia 1 miriona (kia nui atu rānei) o ngāi Aotearoa e mōhio ana, e māia ana hoki ki te kōrero Māori mō ngā mea māmā noa iho. 
  • Kia 150,000 ngā tāngata Māori kua 15 tau neke atu te pakeke e rite ana te kaha o tā rātou kōrero Māori ki te kaha o tā rātou kōrero Pākehā.  

Ko te Maihi Karauna kei tētahi taha o te whare. Arā anō hoki te Maihi Māori kei tērā taha, koia te rautaki whakarauora a ngā iwi Māori me ngāi Māori whānui.




Maihi Māori

Kia ūkaipō anō te reo

I whakaarahia te Maihi Māori e te Māori, mā te Māori, e riro ai mā te Māori anō e arataki āna mahi whakarauora reo. Ko Te Mātāwai te rōpū e whakakanohi ana i ngā iwi Māori me ngāi Māori whānui. Nāna te Maihi Māori i whakatū, koia anō kei te whakatinana. Arā kē tā rātou aronga nui, ko te whakahauora ake i te reo i te hapori.  

Ko te koronga o tēnei rautaki, kia ūkaipō anō te reo Māori mō ā tātou tamariki, mokopuna.

Te Mātāwai(external icon)

Ngā rautaki reo a ō mātou hoa pātui

  • Ko tāna, he toha pūtea ki ngā kaupapa whakahauora ake i ngā iwi me ngā hapū
  • Ko tāna, he toha pūtea ki te ao pāpāho Māori
  • Kia tokomaha ake ngā rangatahi e ngākau hihiri ana, e ngākau hihiko ana i te reo Māori
  • Kia tokomaha ake te hunga e kai ana i ngā pāhotanga me ngā kaupapa tuihono tuawhiti e tukua ana ki te reo Māori
  • Kia nui ake ngā painga o te reo me ngā tikanga Māori ki te whanaketanga ohaoha, pāpori
  • Kia tokomaha ake ngā rangatahi e ngākau hihiri ana, e ngākau hihiko ana i te reo Māori
  • Kia kaha ake te kōrerotia o te reo Māori i te kāinga, i te marae, i te hapori
  • Kia tokomaha ake ngā rangatahi e ngākau hihiri ana, e ngākau hihiko ana i te reo Māori
  • Kia tokomaha ake ngā tamariki me ngā taiohi e ako ana i te reo Māori
  • Kia tokomaha ake te hunga e piki ana ki tua o te mōhio ki ngā mea māmā noa iho i te reo Māori
  • Kia tokomaha ake e tino matatau ana ki te reo Māori
  • Kia tokomaha ake ngā tāngata o Aotearoa e maimoa ana i te reo me ngā tikanga Māori hei wāhanga o te tuakiri ā-motu
  • Kia nui ake ngā ratonga tūmatanui e horahia ana ki te reo Māori
  • Kia tuwhera ake ngā ara nanao i ngā rauemi reo Māori kei te Karauna e mau ana
  • Kia maha ake ngā tāone e kauawhiawhi ana i te reoruatanga

Ā mātou mahi

Te wāhi ki a mātou i ngā mahi whakarauora reo Māori

Haere

Te wāhi ki te ture

Ngā ture me ngā kerēme reo Māori

Haere