Ko te urupare ka toka tuatahi ake nei, kei te āhua pea o te hunga e urupounamuhia ana i tō runga ake nei. Ki te urupounamuhia atu te hunga mātātahi, ēkene pea he urupare kē atu ki tērā o te hunga pakeke, kaumātua rānei, ērā rānei i whakatipu mai me ngā tikanga hei kai i te ao, i te pō. Heoi anō rā, kia tirohia e tāua tēnei kaupapa.

Tuatahi ake, ehara i te mea nō nanahi tonu ake nei te ao matihiko me tāna whakaaweawetia ki ā tātau tikanga manohi anō, ehara i te mea he tuatara tōna kaumātua.

Ki te hoki kōmuri ngā whakaaro, ko te whakapāhotanga nehu tērā a Te Ātairangikaahu, a Parekura, a wai atu, a wai atu. Me te aha, inā noa atu ngā iwi o muri mai ka whāia ai tēnei ara kia whai waahi atu ai ngā uri maha atu, ahakoa kei hea rā e noho ana i te ao whānui.

E kite ana i te painga o roto i tēnei whakaawenga mai a te ao matihiko ki tēnei tikanga nui taioreore o te ao Māori. Inā rā, e hia nei ō tātau uri kei te whenua Moemoeā e noho ana, ā, nō ngā āhuatanga maha o te wā ka kore pea ētahi e whai āheinga ki te hoki mai kia tangihia ō rātou mate. He ara tēnei e taea ai e rātou te whai waahi atu.

Waihoki, e taea pea te kī ake ko te tangihanga te toa mōrehu o ngā tikanga katoa o te ao Māori otiia, koi wareware anō ki tērā atu e noho whiore nei ki a ia, arā te kanohi kitea.

Mā tēnei ūara, tikanga rānei a tātau e whakamanatia ai te tangata. Ki te kore te tangata e hokihoki ki tōna anō rahi me pēhea rānei a ia e whakamana ai ki waenga i ōna ake, ē kare e, nōhea rawa hoki!

Nā reira, he kawatau nui tou kei ngā pokohiwi o te Māori mōhio ki tōna Māoritanga, me kite tōna kanohi e whai tūnga, angitūtanga rānei a ia i roto i ngā mana whakahaere o tōna hapū, iwi rānei. E tika ana rānei tēnei kōrero?

Inā hoki rā, i roto i ngā tau kua kitea te aranga ake o ngā kanohi me uaua ka kitea ki te marae e tonoa ana ō rātau ingoa e eke ai rātou hei mema ki ngā pae whakatau kēreme, tarahiti whakatau take mā ō rātau iwi. Heoi anō, he pānga anō tā te ao matihiko ki tēnei take otiia, ka whakairia ake hei kaupapa kōrero mō horopaki kē atu.

Kāti, kua kite atu i whakaawenga pai mai a te ao matihiko ki ngā kaupapa āhua nui nei o te ao Māori pēnei me te Manu Kōrero, te whakataetae Kapa Haka Kura Tuarua, Te Matatini, te aha, te aha. Ki te kore ā tātau taputapu matihiko kua mōea kē ēnei kaupapa mō te 2 tau kua taha ake e ngā niho o te KOWHEORI-19. Maringinui ana te ao Māori i ēnei taputapu i whakaora tonu ai ēnei kaupapa nui o te ao Māori.

Tēnā, he oranga nui kei roto otiia, kia tūpato tou. Mēnā rā he painga, he kino anō hoki kei reira.

Koia te urupounamu nui tou, mēnā rā he nui atu ngā āheinga ki ngā whakamōrearea. Inā rā hoki, he āhuatanga matatapu me āta whakaaro ake, he āhuatanga o te ao kikokiko ka kore e rangona ki te ao matihiko.

Tā te Māori karawhiu he tūtakitaki, he whakahoahoa, he pā ihu, he whakangahau, he kai tahi, he waiata, he aha, he aha, koia e kīia ai tātou he tangata.

Katoa ēnei āhuatanga e kore e taea e te ao matihiko. Heoi anō, ehara i ēnei i te whakamōrearea, engari he herenga kē e kore e taea e te ao matihiko te tārua.

Kia hoki ake ki te kaupapa a te Manu Kōrero i whakahaere tuatahihia mā roto mai i ngā painga o te ao matihiko. He mea kawe tēnei kaupapa nā ngā rangatira o Manawatū/Horowhenua, a Nic Fonotoe rāua ko Irene Pēwhairangi i te whakakorenga ō te KOWHEORI-19 kia tū hei kaupapa ā-kiko nei.

Katoa ngā whakahaere nā te ao matihiko, ā, he tau nō Nic Fonotoe te kawe i ngā whakahaere o te ao matihiko i ora tonu ai tēnei kaupapa. Ki te kore ngā painga o te ao matihiko kua kore i āhei ērā toa i tohua e ngā kaiwhakawā te tū whakahīhī mai, te whakairo iho rānei ō rātou ingoa ki te rārangi kapa o ngā toa Manu Kōrero.

Kāti, pēnā whāia ai ngā painga i runga i te whakatonu hei whakaora i ā tātau tikanga ko te painga nui atu tērā, me te aha, ka nui ake te mana o ngā āheinga ki ērā o ngā mōrearea, i konei whai hua ai ki a tātau.

Nō ngā rautau ki muri i waiho whakatauākītia mai e tō tātau tipua, koia hei whakatepetanga māku.

“E tipu e rea mō ngā rā o tō ao, ko tō ringa ki ngā rākau a te Pākehā hei ara mō tō tinana”.

Kāti, ko tā He Muka he whakaputa kōrero ki te reo Māori. Ko ngā tirohanga, whakaaro rānei kei roto i te tuhinga nei he mea whaiaro nō te tangata nāna te kōrero i tuhi. Ka mutu, kāore i te whakaatu i ngā whakaaro o, i ngā kōrero a, rānei, Te Taura Whiri i te Reo Māori, āna kaimahi, tana pae whakahaere, tana poari rānei, tae atu rā ki ngā tari, ngā pakihi rānei e whai pānga ana ki Te Taura Whiri i te Reo Māori, ahakoa te hononga, hāunga i ngā mea kua āta whakahuatia ake ai.  Ehara ēnei tirohanga, whakaaro, kōrero rānei i te mea whakaiti, whakahē rānei, i te iwi, i te hapori, i te rōpū, i te tari, i te pakihi, i te tangata rānei