Ko Matawhaura te maunga
Ko Rotoiti te moana
Ko Te Arawa te iwi
Ko Te Arawa te waka
Ko Ruato te marae
Ko Ngāti Rongomai te hapū
Ko Tama-Te-Kapua te tangata

Tēnā rā tātou katoa, ko Nepia Vaeau Takuira-Mita tōku ingoa. E 28 aku pakeke, ā, i kuraina ahau ki Te Kura Kaupapa Māori o Manawatū ki Rangitāne me Te Kura Kaupapa Māori o Ngā Mokopuna i raro i ngā mātāpono o Te Aho Matua.

Āe, i poipoia tōku reo Māori ki te kōhanga, ki te kura kaupapa me te wharekura, engari ki te hoki tātou e 28 tau ki muri, waimarie katoa au i ako taku whaea i te reo Māori ahakoa kāore he toto Māori ōna. I te noho tahi o rāua ko taku matua, ka toko ake te whakaaro me whāngai te reo Māori ki ō rāua uri ki te kāinga. Nā tēnei i mau i a au te reo Māori ki te kāinga i a au e pēpi ana.

Nō taku whānautanga mai ki tēnei ao kua hīkoi tahi māua ko te reo Māori. Ko te hē o ētahi i ēnei rā, he pōhēhē ki te tipu mai te tamaiti ki te kura kaupapa i roto rānei i tōna ao Māori, ka kore ia e whai mahi pai, ka kore rānei tōna ihu e puta i te hapori e noho nei tātou. Tērā pōhēhē tērā! Nā taku mōhio ki te reo i whai mahi au ki te whakaaturanga e kī ana ko Ahikāroa, nā, kua whai kiko ōku moemoeā. Ko te mea pai hoki o Ahikāroa ko te nuinga o ngā kaimahi he Māori, ka tīmata ngā rā mahi ki te karakia i te reo Māori me ērā momo mea katoa. Nā, i te mutunga mai ko tētahi o ngā whāinga matua o te hōtaka nei, ko te whakaako i te reo Māori ki te hunga kāore i te tino mārama, he whakataurite hoki i te rere o te reo Māori ki runga i te pouaka whakaata ki tērā o te reo Pākehā.

Nā tōku reo hoki ahau i whai wāhi ki tētahi ope paku i haere ki Hapani mō ngā wiki e toru ki te whakaatu atu ki ahurea kē te ātaahua o tō tātou reo Māori. Ki a au nei, ko tō tātou reo Māori tō tātou rongomaiwhiti! I ēnei rā, mēnā he tangata mōhio koe ki te reo Māori me te reo Pākehā ka māmā ake tō kimi mahi, ā, ka ngāwari ake tō hīkoi i roto i ngā ao e rua.

Waiho ko te mahi ki reira, ko te tino painga o te mōhio ki te reo Māori ki a au nei, ko te mārama ko wai koe, nō hea koe, te mōhio ki tō tuakiritanga. Mā tēnā ka mōhio koe ki tō tū i tēnei ao. Ko te wāhi ki a au ināianei he tuku i tēnei taonga ki aku uri, arā ki taku kōtiro e waru ōna pakeke ināianei, he kōtiro kōrero Māori ia me taku whakahīhī. Mēnā he kupu akiaki āku ki a koutou e hoa mā, puritia tō reo Māori, puritia tō ahurea Māori, koirā tō rongomaiwhiti, e kore e taea e tētahi te haukoti. Kōrerotia te reo i ngā wā katoa, i ngā wāhi katoa. Patua te whakamā, he ātaahua te reo Māori!

Hononga whaipānga:

- Ahikāroa

Kāti, ko tā He Muka he whakaputa kōrero ki te reo Māori. Ko ngā tirohanga, whakaaro rānei kei roto i te tuhinga nei he mea whaiaro nō te tangata nāna te kōrero i tuhi. Ka mutu, kāore i te whakaatu i ngā whakaaro o, i ngā kōrero a, rānei, Te Taura Whiri i te Reo Māori, āna kaimahi, tana pae whakahaere, tana poari rānei, tae atu rā ki ngā tari, ngā pakihi rānei e whai pānga ana ki Te Taura Whiri i te Reo Māori, ahakoa te hononga, hāunga i ngā mea kua āta whakahuatia ake ai.  Ehara ēnei tirohanga, whakaaro, kōrero rānei i te mea whakaiti, whakahē rānei, i te iwi, i te hapori, i te rōpū, i te tari, i te pakihi, i te tangata rānei.