Tēnei te tuku atu i ngā mihi ki ngā maunga whakahī, ki ngā awa whakatere taniwha, ki ngā ngaru papaki o mihi e pari mai nei. Tēnei anō aku mihi ki a koutou o hurunuku-ā-tea, o Pārāwera-nui, o Tahumākākānui, o Tahumāwakenui, tēnā koutou katoa.

Ko Tumanako Silveira tōku ingoa, he uri tēnei i takea mai i ngā kāwai whakapapa ō Ngāti Raukawa, o Ngāti Whakaue me Pare Hauraki.

Tipu ake ahau ki Pūtāruru ka mutu nā te whakatau o ōku mātua i uru katoatia ki te rētōtanga o ngā kaupapa Māori i whakawhanake ai tō tātou iwi Māori pēra ki te Kōhanga Reo, te Kura Kaupapa anō, ka tika tēnei ahau e tuku atu i ngā mihi ki a rātou i whakatū ai i ēnei kaupapa mō te oranga o tō tātou ahurea Māori te take.

I te kura tuarua, i kuraina ahau ki St Peter’s School Cambridge i runga i te mōhio he nui ngā mahi kei mua i ahau ki te whakakī i taku kete mātauranga ki roto i te ao Pākehā. I te mea pērā tonu ana ki ētehi tauira o ngā Kura Kaupapa, tē taea e au te pānui, te tuhituhi te reo Pākehā i taua wā, engari nā taua kura ērā momo akoranga i takoha mai, i poipoi i roto i ahau.

I te mutunga o te kura tuarua, i hūnuku ki Kirikiriroa ki te Whare Wānanga o Waikato, ā, i reira i whai ahau i te ara o te ture. I reira anō hoki i tipu matomato ai ōku whakaaro mō tēnei mea te tirohanga Māori, te whakaaro Māori, ka mutu nā ōku hoa i pēnā ai, nā ōku Kaiako o te Whare Wānanga i pēnā ai.

I tāngia taku mataora i tēnei tau tonu, nā Cy McLeod i tā. Ki a au nei ko ia tētehi o ngā tino kaitā o Aotearoa, me taku waimārie koia te kaitā o taku mataora. I runga i taua kaupapa anō, me mihi ki te hunga i ngā tau iwa tekau ki ngā tau rua mano i whakarauora i tēnei taonga ō aweko kia mau ai tātou te ira tāngata i ngā tohu a ō tātou mātua tūpuna.

Me taku tino hiahia kia kitea te mataora ki ngā wāhi katoa, ahakoa te tūranga, ahakoa te mahi, kia kite i te mataora Māori e whakatairanga i a tātou, a Ngāi Māori.

Tēnei whiwhinga ōku he mea i hau mai nā ngā whakapaunga kaha, me ngā whakapaunga werawera o te hunga whakarauora i tō tātou ahurea. Nā te Kōhanga Reo me te Kura Kaupapa tōku reo i whakaora. Nā te hunga whakarauora i te tāmoko taku mataora i tō mai ki te ao kikokiko. Me kore ake ko ēnei hunga, kua kore tēnei pae tawhiti i kukume ki te pae tata.

Hei whakakapinga māku, ka tīkina tēnei kōrero;

“Kaua mā te waewae tutuki, engari mā te upoko pakaru”

Nā te whai i ngā akoranga o tēnei whakataukī i tino puta ai ngā hua, ahakoa ngā piere nuku o te wā, ka taea tonu te eke. Mā te upoko pakaru ngā mahi e tutuki, me ngana, me tohe kia eke koe ahakoa te aha.

Kāti, ko tā He Muka he whakaputa kōrero ki te reo Māori. Ko ngā tirohanga, whakaaro rānei kei roto i te tuhinga nei he mea whaiaro nō te tangata nāna te kōrero i tuhi. Ka mutu, kāore i te whakaatu i ngā whakaaro o, i ngā kōrero a, rānei, Te Taura Whiri i te Reo Māori, āna kaimahi, tana pae whakahaere, tana poari rānei, tae atu rā ki ngā tari, ngā pakihi rānei e whai pānga ana ki Te Taura Whiri i te Reo Māori, ahakoa te hononga, hāunga i ngā mea kua āta whakahuatia ake ai.  Ehara ēnei tirohanga, whakaaro, kōrero rānei i te mea whakaiti, whakahē rānei, i te iwi, i te hapori, i te rōpū, i te tari, i te pakihi, i te tangata rānei.